Yapay Zeka Araçlarını İşiniz İçin Kullanırken “Yolcu” musunuz? Yoksa “Pilot” mu?
AI Slop & Workslop
HBR’de 22 Eylül 2025 tarihinde yayınlanan “AI-Generated “Workslop” Is Destroying Productivity” başlıklı makale (https://hbr.org/2025/09/ai-generated-workslop-is-destroying-productivity) bugün belki de çoğunluk tarafından henüz fark edilmemiş bir konuya değiniyor.
Dikkatimi çeken başlıkların çevirisini değerlendirmenize sunuyorum.
Makalenin şekillenmesini sağlayan iki kavramdan söz edebiliriz: AI Slop ve Workslop.
Buradaki temel argüman şöyle özetlenebilir; Düşük çaba gerektiren kısacası vasat nitelikli işleri yürütmek için kullanılan Yapay Zeka araçları tahmin edilenin aksine çalışanların iş yükünü arttırıyor. Bu nitelikteki iş örneklerinin internet/sosyal medya üzerinden dolanımı sonucunda da “Yapay Zeka Kirliliği” denilen (AI Slop) durum ortaya çıkıyor.
Yapılan işler bağlamında konu ele alındığında ise bir nevi “İş Kirliliği” (Workslop) olarak adlandırılan durum meydana geliyor. İş Kirliliği; iyi bir iş gibi görünen ancak belirli bir görevi anlamlı bir şekilde ilerletmek için gerekli özden (Ben bunu “gerekli özneden yoksun” olarak yorumluyorum) yoksun ve Yapay Zeka tarafından üretilen işler olarak tanımlanıyor.
İş yaşamında Yapay Zeka araçlarından yararlanan kişilerin iki ayrı yaklaşım sergilediğinin belirtildiği makaleye göre “Yolcu” ve “Pilot” olarak adlandırılan tipolojilerden söz etmek mümkün. Bu tanımlamalar yapılırken dikkate alınan hususu; öncelikle Yapay Zekanın kişiler tarafından nasıl kullanıldığı olarak belirtmemiz gerekiyor.
2023’ten beri iş dünyasında Yapay Zekanın benimsenmesinin öngörücülerinin takip edildiği vurgulanarak; bu konuda yüksek özveri ve yüksek iyimserlik kombinasyonuna sahip çalışanların, düşük özveri ve düşük iyimserlik kombinasyonuna sahip çalışanlara oranla Yapay Zekayı benimseme olasılığının çok daha yüksek olduğu tespit edildiği belirtiliyor. “Pilot” olarak adlandırılan söz konusu çalışanlar Yapay Zeka uygulamalarını “Yolcu” olarak adlandırılan diğer çalışanlara oranla iş yerinde %75, iş dışında ise %95 oranında daha sık kullanıyor.
“Yolcu” olarak tanımlanan çalışanların iş yapmaktan kaçınmak için Yapay Zekayı kullanma olasılığının “Pilot”lara nazaran çok daha yüksek olduğu vurgulanıyor. “Pilot”ların ise hedeflerine ulaşmak ve kendi yaratcılıklarını geliştirmek için bilinçli olarak Yapay Zekayı kullandıklarına değiniliyor.
İş yerlerinde Yapay Zekanın etkin, efektif ve doğru olarak niteleyebileceğimiz şekilde kullanımı konusunda İş Liderlerine önemli görevler düşüyor.
Yapay Zeka ile etkileşimlerimizin ekip üyelerimizin üzerinde etkileri oluyor ve liderlerin iş birliğini destekleyen İnsan-Yapay Zeka dinamiklerini teşvik etmeleri gerekiyor.
İş için Yapay Zeka kullanımı şirketinizde herkes için geçerli ise; çalışanların bu yeni teknolojiyi kuruluşun stratejisi, değerleri ve vizyonuyla en iyi şekilde uyumlu olarak kullanmalarına yardımcı olacak bir rehber geliştirmek de (ve en önemlisi) İş Liderlerinin görevi olarak belirtiliyor.
*Liderler; amaç ve niyet taşıyan, düşünceli bir Yapay Zeka kullanımını modellemek için ellerinden geleni yapmalıdır.
*Paylaşılan iş sonuçlarına hizmet eden Yapay Zeka uygulamalarının ortak iş akışlarına dahil edilmesi; yapay zekanın değerini en üst düzeye çıkaran şirketler ile yapay zeka faaliyetlerini herhangi bir etki yaratmadan sürdüren şirketler arasında ayrım yapacak yeni ve kritik bir kurumsal vatandaşlık davranışı sınırıdır.
*Ekipleriniz için normlar ve kabul edilebilir Yapay Zeka kullanımı konusunda net sınırlar belirleyin.
*Yapay Zekayı bir kısayol olarak değil, iş birliğine dayalı bir araç olarak çerçeveleyin.
*Belirli durumlarda iş sonuçlarını hızlandırmak için Yapay Zekayı kullanarak yüksek bir etki yaratmak için iyimserlikle “Pilot” bir zihniyet benimseyin.
*İnsan-Yapay Zeka işbirliği sonucunda yapılan işlerin de, yalnızca insanlar tarafından yapılan işlerle aynı mükemmellikte olması için standartları koruyun.
Siz bu konu hakkında neler düşünüyorsunuz? Yapay Zekanın doğru ve etkin kullanılmamasının iş sonuçlarına etkileri sizce nasıl olabilir?
Murat Babadalı (LinkedIn’de Takip Edin)
***
Sunduğumuz “ ATS Uyumlu Özgeçmiş Danışmanlığı” hizmetimizin detaylarına ulaşmak için tıklayınız.