Yaşama merhaba dediğimiz ilk nefes ile başlayan ve elveda dediğimizi dahi fark etmediğimiz o son nefese kadar süren hayat yolculuğunun yalnızca kendi türümüz için geçerli olduğunu düşünmek çok da doğru olmasa gerek.
Belgesellere olan ilgim zaman zaman beni neredeyse ekranın başına kilitlese de bu tip yayınları büyük bir keyifle izlemeye devam ediyorum. İK alanında uzmanlaşan bir antropolog olunca aldığım notlar, bağlantılandırdığım konular ise bir o kadar şaşırtıcı olabiliyor.
Bugün taksonomik açıdan Primat Takımı’nın üyesi olan Babunları ve yaşamlarından kısa bir kesiti sizlerle paylaşmak istiyorum.
Bakalım sahneler size ne kadar tanıdık gelecek?
Güneşli bir günün sabahında, sürü halinde yürüyüşe geçen Babun grubunun üyeleri yaşanacak gelişmelerden habersizce yiyecek aramaya devam ediyor. Aniden beliren parlak kırmız göğüslü ve keskin dişlerini göstererek kendini belli eden yetişkin erkek ile sürünün lideri karşı karşıya geliyor. Bu meydan okuma ile mücadele başlıyor. İzlediklerinize ek olarak kimi zaman kanlı geçen ve hiddetin dozunun giderek arttığı sahnelerin de yaşandığı mücadeleler olduğunu da söyleyebiliriz. Yaşanan hareketli dakikaların ardından sürünün lideri şimdilik yerini koruyor ta ki gelecek meydan okumaya kadar…
Bu Dünya’da yaşamlarını sürdüren canlılar olarak beden formlarımız, yaşam alanlarımız, sahip olduğumuz imkanlar vb. her ne kadar farklıymış gibi görünsede yapıp ettiklerimiz aslında sahip olduğumuz (doğuştan gelenler ve sonradan edinilenler dahil) potansiyelin değişik bir şekilde yansımasından ibaret sadece.
LinkedIn gibi platformdaki gönderilere konu olan yönetim, organizasyon, liderlik, güç mücadelesi, ekip yönetimi, takım ruhu, insan kaynakları yönetimi gibi kavramların yansımalarını doğal yaşam ortamında da gözlemleyebiliyoruz. Hayvan davranışını konu alan etoloji alanındaki çalışmalar ise zaman zaman çarpıcı hususları da gündeme getirebiliyor. Babunlardaki yönetsel davranış ve liderlik üzerine yazılan kitaplar olduğunu da eklemek istiyorum.
Doğal yaşam alanlarında gözlemlenen Babunlar aynı döngüyü nesiller boyu deneyimleyebiliyor. Güçten düşen lider yenilerek yerini daha genç bir Alpha karaktere terkediyor, yeni bebeklerin katılımı ile sürünün devamlılığı sağlanıyor, mevsimsel döngülere göre göç ediliyor derken roller aynı kalırken sadece oyuncular değişerek aynı film akıp gidiyor.
Peki ya bizim dünyamızda neler oluyor özellikle de iş dünyamızda?
Aniden ortaya çıkan mikron boyutlarındaki bir varlık herşeyi alt edene kadar genelde 09:00-18:00 saatleri arasında kullandığımız ve sınırları/adresi belli olan işyerlerimizin artık doğal çalışma alanlarımız olmadığını söylüyoruz. İki dudağından dökülecek kelimelere tüm ekibin odaklandığı eski tip yöneticilerin, liderlerin yerini kucaklayan ve kapsayıcı nitelikte olanlara bıraktığını dile getiriyoruz. En azından beklentiler bu yöne evrilmeye başladı. Sürdürülebilirliği konuşmaya başladık ama bunun nasıl olabileceğine dair bazılarımızın soru işaretleri var. Eğitim mi yoksa deneyim mi kısır döngüsünü hala kıramadığımızı da söyleyebiliriz. Stratejik ve Planlama ise yalnızca küçük bir grubu ilgilendirmeye devam ediyor. Değişim konusu ise ürkütücü olmayı sürdürüyor bazılarımız için.
Gözlemlediğim kadarı ile değişmeyen bir şey var ki; o da kurumlardaki dengeyi altüst eden güç çekişmesi. Üst yönetim kademesindekilerin kendi içlerindeki, departmanlar arasındaki, aynı ekibe mensup kişilerin kendi içlerindeki güç ve iktidar mücadelesi izlediğimiz videodaki Babunların mücadelesinden farksız değil. Kısa videoyu izlerken ekibinizden kimler aklınıza geldi acaba?
Jenerasyonlar arasındaki çekişmeler, yeri geldiğinde cinsiyetler arasında yaşanılanlar, kimin tanıdığı olduğunuza bağlı olan nepotizm odaklı durumlar, liyakat ve sakadat yanlılarının mücadelesi vs. vs. vs. Bu liste uzar gider…
Bizi diğer canlılardan ayıran, etrafımızdaki çemberin dışına çıkarak yeni başlangıçlara adım atabilmemizi sağlayan unsur kendimizi ve çevremizi değiştirebilme düşüncesine ve gücüne sahip olmamız diyebiliriz. Değişebilmek ve değiştirebilmek sahip olduğumuz önemli bir dengeleme aracı olarak kabul edilebilir. Gerek kişisel yaşantımızda gerekse iş çevremizde dengeyi sağlayabilmek için ihtiyacımız olan anahtarlardan birisi ise değişimin ta kendisi. Ortamdaki doğal seçimin sonunda ayakta kalabilmeye giden yol da değişebilerek uyum sağlamaktan geçiyor bir anlamda.
Ama -muş gibi yapmadan gerçekten kabul ederek, hissederek ve hazmederek… Yoksa tam da değiştiğini zannettiğin o an da birden bire oyuna giren yeni bir karakter yapmış gibi gösterdiğin ama yapmadığın her ne ise sana hatırlatıyor. Yeni bir hayat dersi alacağın deneyime yelken açıyorsun böylece.
Doğal yaşamdan ve yabanın sakinlerinden alacağımız çok sayıda ders var. Üstümüze üstümüze gelen şehir yaşamına karşın başımızı kaldırıp bizi sarmalayan o sonsuz gökyüzünün diğer ucunda yaşayanları da hatırlamamız ümidiyle…